کد مطلب:313478 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:177
مقام رؤوس الشهداء
از جمله مقامات باب الصغیر، كه نام قبرستانی در دمشق می باشد، مقام «رؤوس الشهداء» است كه مرقدی در آنجا ساخته شده و 16 علامت بر روی آن به نشانه ی 16 سر گذاشته شده است. نام شهدایی كه این مقام به آنان منسوب است از قرار زیر است:
1. ابوالفضل العباس بن امیرالمؤمنین علیهماالسلام.
2. علی بن الحسین الأكبر.
[ صفحه 257]
3. حبیب بن مظاهر.
4. قاسم بن الحسن.
5. عبدالله بن علی.
6. عمر بن علی.
7. الحر الریاحی.
8. محمد بن علی.
9. عبدالله بن عوف.
10. علی بن ابی بكر.
11. عثمان بن علی.
12. جعفر بن علی.
13. جعفر بن عقیل.
14. محمد بن مسلم.
15. عبدالله بن عقیل.
16. حسین بن عبدالله.
البته دفن سرهای مطهر شهدا در باب الصغیر، با قطع نظر از تعدادشان، با قرائن و اعتبارات موافق است. زیرا پس از وارد شدن اسرا به دمشق، هدفی كه ابن زیاد از فرستادن اهل بیت علیهم السلام به شام و یزید از فراخواندن آنان داشت ظاهرا تأمین شده بود و مخصوصا با توجه به دگرگونی اوضاع شام و تحریك احساسات و افكار عمومی مردم آن شهر علیه دستگاه حاكم در نتیجه ی خطبه ی امام سجاد علیه السلام و دیگر فعالیتهای پیام رسانی اسرای اهل بیت علیهم السلام، ادامه ی رفتار سابق رژیم به صلاحش نبود، لذا هر چه زودتر وسایل مراجعت خاندان رسالت را به مدینه فراهم ساخت و طبعا این جریان، اقتضای آن را داشت كه سرهای مقدس شهدا را نیز در همان دمشق به خاك سپرده باشند. نیز طبیعی است كه پس از دفن سرهای مطهر در قبرستان عمومی شهر، جایگاه دفن مانند سایر مقامات محفوظ و نگهداری شده باشد.
ولی مرحوم امین در اعیان الشیعة (طبع بیروت، جلد 1، صفحه ی 627) می نویسد: من پس از سال 1321 ه در قبرستانی كه معروف به باب الصغیر است مقامی را دیدم كه
[ صفحه 258]
بر سردر آن سنگی بود كه بر آن نوشته شده بود: «هذا رأس العباس بن علی و رأس علی بن الحسین الأكبر و رأس حبیب بن مظاهر»، اینجا محل دفن سر عباس بن علی و سر علی اكبر فرزند حسین و سر حبیب بن مظاهر است. دو سال بعد از آن، مقام مذكور ویران شد و بنای آن تجدید گردید و آن سنگ از سردر برداشته شد و در داخل مقام، ضریحی كار گذاشته شد كه نام بسیاری از شهدای كربلا بر آن نوشته شده بود، ولكن حقیقت امر آن است كه این مقام صرفا به همان سرهای شریف سه گانه كه ذكر كردیم نسبت دارد (بر حسب آنچه بر سردر آن نوشته شده بود). سپس علامه سید محسن امین اضافه می كند كه ظن قوی آن است كه این نسبت درست باشد... و خدا دانا است.
1. ابوالفضل العباس بن امیرالمؤمنین علیهماالسلام.
2. علی بن الحسین الأكبر.
[ صفحه 257]
3. حبیب بن مظاهر.
4. قاسم بن الحسن.
5. عبدالله بن علی.
6. عمر بن علی.
7. الحر الریاحی.
8. محمد بن علی.
9. عبدالله بن عوف.
10. علی بن ابی بكر.
11. عثمان بن علی.
12. جعفر بن علی.
13. جعفر بن عقیل.
14. محمد بن مسلم.
15. عبدالله بن عقیل.
16. حسین بن عبدالله.
البته دفن سرهای مطهر شهدا در باب الصغیر، با قطع نظر از تعدادشان، با قرائن و اعتبارات موافق است. زیرا پس از وارد شدن اسرا به دمشق، هدفی كه ابن زیاد از فرستادن اهل بیت علیهم السلام به شام و یزید از فراخواندن آنان داشت ظاهرا تأمین شده بود و مخصوصا با توجه به دگرگونی اوضاع شام و تحریك احساسات و افكار عمومی مردم آن شهر علیه دستگاه حاكم در نتیجه ی خطبه ی امام سجاد علیه السلام و دیگر فعالیتهای پیام رسانی اسرای اهل بیت علیهم السلام، ادامه ی رفتار سابق رژیم به صلاحش نبود، لذا هر چه زودتر وسایل مراجعت خاندان رسالت را به مدینه فراهم ساخت و طبعا این جریان، اقتضای آن را داشت كه سرهای مقدس شهدا را نیز در همان دمشق به خاك سپرده باشند. نیز طبیعی است كه پس از دفن سرهای مطهر در قبرستان عمومی شهر، جایگاه دفن مانند سایر مقامات محفوظ و نگهداری شده باشد.
ولی مرحوم امین در اعیان الشیعة (طبع بیروت، جلد 1، صفحه ی 627) می نویسد: من پس از سال 1321 ه در قبرستانی كه معروف به باب الصغیر است مقامی را دیدم كه
[ صفحه 258]
بر سردر آن سنگی بود كه بر آن نوشته شده بود: «هذا رأس العباس بن علی و رأس علی بن الحسین الأكبر و رأس حبیب بن مظاهر»، اینجا محل دفن سر عباس بن علی و سر علی اكبر فرزند حسین و سر حبیب بن مظاهر است. دو سال بعد از آن، مقام مذكور ویران شد و بنای آن تجدید گردید و آن سنگ از سردر برداشته شد و در داخل مقام، ضریحی كار گذاشته شد كه نام بسیاری از شهدای كربلا بر آن نوشته شده بود، ولكن حقیقت امر آن است كه این مقام صرفا به همان سرهای شریف سه گانه كه ذكر كردیم نسبت دارد (بر حسب آنچه بر سردر آن نوشته شده بود). سپس علامه سید محسن امین اضافه می كند كه ظن قوی آن است كه این نسبت درست باشد... و خدا دانا است.